Socratisch vragen

Dus

Hoe vind je zelf dat het ging?

Laatst had ik een acquisitiegesprek over ‘Socratisch vragen’. Dat gesprek met drie vertegenwoordigers van een potentieel opdrachtgever verliep niet helemaal lekker.
De klik was er niet en ze schenen  genoeg te weten van het Socratisch spel van vragen.
De afspraak in dat gesprek was dat ik na een week zou horen of men voor mij zou kiezen.

 

Goede vraag?

Na die week belde de potentieel opdrachtgever me. Ze vroeg me als eerste: ”hoe vind je zelf dat het ging?
Haar toon en woordkeuze (vooral dat woord ‘zelf’) verraadde te veel. Ik daagde haar daarom direct uit aan te geven op wie de keuze is gevallen: ‘Wat zou je ervan zeggen als je eerst zegt op wie de keuze is gevallen, dan geef ik daarna aan wat ik van de kennismaking met je collega’s vond.

Ze antwoordde: ‘Helaas is de keuze niet op jou gevallen’.
Toen ontstond het gesprek, met vragen.
Allereerst verkennend en toen begripvol. Uiteindelijke verrijkend voor beide kanten.

Toch bleef ik met een licht katertje zitten omdat de aanpak ‘Socratisch vragen’ die ik presenteerde in het acquisitiegesprek niet aansloeg en bij de nabeschouwing als een bom insloeg.
Maar ja, toen was de keuze al gemaakt.

Verkeerde overtuiging

Veel leiders (zoals bestuurder, manager, coach, adviseur, trainer, directeur, docent) zien de waarde van de goede vraag over het hoofd. Leiders denken te veel dat zij er zijn om antwoorden en adviezen te geven. Hun overtuiging is dat dat bijdraagt aan het vertrouwen dat zij genieten. Dat dat hun aanzien vergroot.

Maar uit onderzoek blijkt dat, zeker in tijden van verandering en onzekerheid, dit precies andersom werkt.
Het aanzien daalt juist door een wetende houding omdat je de mensen die je leidt het door hebben dat je niet alles zelf kunt beheersen en weten in tijden van verandering en onzekerheid. En mocht je die suggestie toch geven, dan wordt dat als leugenachtig beschouwd.

Aanhoren of meedoen?

Ga zelf maar eens na. Als er onzekerheden of complexe vraagstukken zijn over je afdeling, je team of je positie. Wil je dan een advies of een besluit van jouw leidinggevende waarmee de zaak is opgelost?
Of wil je meedenken, mee doen en een inbreng hebben om de kwestie op te lossen?
Ik weet zeker dat de meeste dat laatste willen.

 

 

Leiders denken te vaak dat vragen stellen een zwakte is,
terwijl het tegenovergestelde juist het geval is

 

 

De vragende leider

Wat doe je als vragende leider? De Socratische wijze van vragen biedt uitkomst.
Als leider creëer je een goede en constructieve sfeer waarin veiligheid en vertrouwen voorop staan.
Je stelt vervolgens krachtige en inspirerende vragen en stimuleert anderen dat ook doen.
Alle antwoorden zijn goed en antwoorden zijn niet goed of fout maar zijn er om verder te onderzoeken.
Ja gaat luisteren, echt luisteren, luisteren naar taal- en woordgebruik.
Luisteren naar wat niet wordt gezegd.

 

Creativiteit en innovatie

Aldus stimuleer je als leider creativiteit en innovatie van individu en groep.
En daarmee kun je de lastigste vraagstukken aanpakken. Misschien niet direct oplossen, maar wel een volgende stap maken. Ook verminder je onzeker en angst in je omgeving omdat er contact is, omdat mensen het idee krijgen dat ze invloed hebben, dat ze zicht hebben op een oplossing.
Want, dat zul je vast herkennen, als je meedoet is het minder spannend, dan als je over je besloten wordt.
Door vragen voelen mensen zich gezien en gehoord. Er ontstaat meer betrokkenheid en hogere motivatie. De onderlinge verbanden worden sterker, de teamspirit stijgt.

Voorbeeldfunctie

Als je als leider vragen stelt, je kwetsbaar durft op te stellen, dan is dat een voorbeeld voor anderen. Men zal zich veilig genoeg voelen en vertrouwd genoeg raken met het stellen van vragen. Vragen leidt tot een bredere inbreng van ideeën en standpunten en het leidt tot vernieuwing.

Bovendien stimuleert het vragen ook het leren, je creëert een leerklimaat, je bouwt aan de zogenaamde ‘de lerende organisatie’.

 

Nogmaals: hoe vind je zelf dat het ging?

En natuurlijk er is meer dan vragen.
Een mededeling, goed of slecht, breng je als een statement. Nooit als een vraag.

Onder vrienden, collega’s en deelnemers aan trainingen die mij goed kennen is de vraag:  ‘hoe vind je zelf dat het ging,’ sindsdien een gevleugelde uitspraak om lastige onderwerpen te bespreken in een mooie sfeer.

 

 

 

Wil jij leren hoe je een vragende leider wordt?

Ontwikkeld, in samenwerking met de ‘Academie voor Leven’

*

Opleiding Socratisch Coachen

5 vrijdagen te Amsterdam

*

informatie,  startdata en direct aanmelden>>>

De Opleiding Socratisch Coachen wordt gegeven door Frank Hoes bij de Academie voor Leven

De Academie heeft het NRTO keurmerk en is geregistreerd bij het CRKBO

*

 

Bronnen

• Brooks and John, The surprising power of questions (Harvard Business Review, 2018)
• Wiss, Socrates op sneakers (Amsterdam, 2020)
• Hagel, Good leadership is about asking good questions (Harvard Business Review, 2021)
• Diverse opleidingen ‘Socratisch gespreksleider’