James Bond of een echte leider?
Egoloos leiderschap
Laatst ontmoette ik een echte leider, een bijna complete. Hij was wat ik noem een ‘persoonlijkheid’. Hij gedroeg zich onafhankelijk, communicatief, visionair en gedecideerd. Veel eigenschappen die tezamen een sterke persoonlijkheid vormen. Maar er vielen me ook zaken op. Iets zat scheef. Hij was ietwat ontoegankelijk. Een deel van hem leek afgeschermd: het persoonlijke. Echt aandacht geven deed hij niet, wel een geveinsde om zijn eigen positie te verbeteren.
Bovendien wilde hij gewichtig gevonden worden. Hij pochte over diverse nevenfuncties, terwijl hij al een topfunctie bekleedt. Vragen stellen deed hij weinig, het zenden van informatie over netwerkcircuits met mannen van aanzien des te meer. Hij had patent op het laatste woord.
Een gevalletje teveel ego en te weinig wijsheid?
De wil tot winnen !
Door deze ontmoeting kwam er een vraag bij me op: ‘kan een sterk leider een leider zonder ego zijn?
Bestaat egoloos leiderschap?
Dat wil zeggen een leider zonder bewijsdrang, zonder opschepgedrag en zonder de wil altijd te willen winnen?
En hoe ontwikkel je egoloos leiderschap? Of anders gesteld: hoe word je een wijs leider?
Maar eerst een overzicht van de voordelen van het egoloos leiden van een organisatie.
Organisatie-effecten van egoloos leiderschap
Onderzoek (F. Kiel, Return on Character, 2015) heeft aangetoond dat organisaties onder aanvoering van een wijs leider, een egoloos leider, de volgende kenmerken hebben:
- betere besluitvorming
- duidelijkere strategische focus
- beter functionerende teams
- innovatievere en ondernemende medewerkers
- een transparantere wijze van rekenschap afleggen
- meer ruimte voor talent om te groeien
Hierdoor realiseert de organisatie met de wijze leider duurzaam hogere resultaten. Dit in tegenstelling tot de sterke leider die een andere focus heeft; de leider met een te sterk ego.
Daar treden andere effecten op.
De zwarte randjes van sterk leiderschap
Kenmerken van de ego-leider zijn o.a. hoge ambitie, ongeduld, hoogmoed en overtuigd een godsgeschenk voor de mensheid te zijn. Vaak versterkt door emotionele beperktheid, onzekerheid, twijfels en angsten die zorgvuldig verborgen worden achter een scherm van jovialiteit en gevatheid.
De sterke leider vaak zet in op ego-versterkende besluiten, in de eerste plaats ten gunste van zichzelf, en niet altijd ten gunste van de organisatie.
Soms lijken sterke leiders op het eerste oog goed voor hun organisatie, zeker op de korte termijn, maar op de lange termijn zie je vaak andere verschijnselen. De organisatie keert zich langzaam af van de leider: minder motivatie, ingezette ontwikkelingen slagen niet en weerstand groeit met als gevolg afnemende resultaten.
Vaak verlaten talentvolle medewerkers de organisatie. Andere medewerkers gedogen de leider, buigen mee, in plaats van in volle overtuiging mee te doen. In deze organisaties komt vriendjespolitiek veelvuldig voor en wordt er veel gebruik gemaakt van verdeel-en-heers tactieken. Er is geen ruimte voor tegenkracht.
‘Arrogance and self-awareness
go seldom hand in hand’‘M’ tot James Bond (Casino Royal)
Van egoloos leiderschap in vier stappen
Door de stap van ‘ego’ naar ‘wijs’ te maken, bewijst de leider zichzelf en vooral de organisatie en de mensen die er werken een enorme dienst. Wat moet een sterke leider doen om die laatste puntjes op de ‘i’ te zetten in zijn/haar persoonlijke ontwikkeling? De onderstaande vragen helpen je daarbij.
1. Bewust van het ego-gewoontepatroon?
Uit het ego komt een set van overtuigingen en gedragingen voort die je inzet omdat je denkt, vaak onbewust, dat je daarmee het meeste bereikt en succes hebt. Tot op een bepaalde hoogte is dat ook zo, zeker voor jezelf en op de korte termijn. Maar zoals je hierboven leest is dat de vraag of dat ook zo is voor de organisatie, je team, waar je leiding aan geeft.
Misschien wel de allerbelangrijkste en tegelijkertijd moeilijkste, is misschien wel de vraag of je je elementen herkent over het het ego-leiden en of je daar wat mee wil doen.
Zo ‘ja’, dan zou je je eens kunnen afvragen: ‘Wat zou ik willen hoe mijn omgeving mij ziet?’ of ‘Welke daadwerkelijke lange termijn bijdrage wil ik leveren aan mijn organisaties?’.
In feite formuleer je aldus een leerdoelstelling. Zie het als je organisatiedoelstelling voor jezelf waar je mee aan de slag gaat.
2. Waar gevoelig voor?
De eerste stap is om te gaan ontdekken wanneer en in welke situaties je ego-gedrag opspeelt, sterk op de voorgrond treedt en wanneer jezelf laat verleiden dat te doen. Als je meer situaties naast elkaar zet, welke rode draden zie je dan? Welk gedrag vertoon je dan? Hoe ziet dat eruit? Wat zeg je? Welke overtuigingen houd je dan erop na?
Kun je nagaan of je nu echt tevreden bent over je gedrag? Misschien kom je achter een gevoel dat speelt als je je ego-gedrag laat gelden. Beetje bang, beetje onzeker?
Mag je fouten maken?
Moet je alles weten?
De gedragingen die je tot op heden hebt laten zien, zijn in feite tegenmaatregelen om je die gevoelens van angst en onzekerheid en de bijbehorende gedachten ongedaan te maken. Je probeert iets te ontwijken. Dat is voor iedereen trouwens anders. Voorbeelden daarvan zijn:
-
- bij een kritische vraag je macht laten gelden
- bij tegenspraak gewoon over de vraagsteller heen walsen
- ongeduldig en te resultaatgericht zijn
- besluiten nemen zonder draagvlak
- de ander voor dom uitmaken
Als je eerlijk naar je gevoel van het moment van die vraag kijkt. Wat is dat gevoel dan? Kun je dat onder woorden brengen. Is dat een prettig of onprettig gevoel? Mag dat er zijn?
3. Laat je angst gewoon even bestaan: vertragen
Schiet bij een dergelijk minder prettig gevoel niet direct in de aanval, je gewoontepatroon, maar probeer dat minder prettige er gewoon even te laten zijn. Vertraag even door te ervaren in plaats van te verjagen door aan te vallen.
Door te verjagen handhaaf je gewoontepatroon dat een tijdelijke opluchting geeft. ‘Dat deed ik goed!’ Maar in feite zit er nog steeds een groot stuk twijfel of angst, anders hoef je dat niet zo te roepen en bevestigd te kriigen van buitenaf.
4. Doe wat goed is voor de organisatie
Probeer nu met die gedachten en gevoelens eerlijk en oprecht te doen wat goed is voor de situatie en de organisatie.Zet je eigen belangen, angsten en verlangens even op koud. En probeer nu vanuit een voor de organisatie wenselijke situatie te handelen.
Werk aan zelfvergetelheid. En lach om het gedrag van James Bond waar je zoveel van kunt leren hoe het wel en niet kan:
‘You lost because of your ego,
and that same ego can’t take it’‘M’ tot James Bond (in Casino Royal)
Coaching op leiderschap
Wil je werken aan je persoonlijke stijl van leiderschap?
Krachtiger? Minder ego en meer wijsheid?
Moediger en met minder moeite sturen en beïnvloeden.
Ik help je graag.
Door een paar gesprekken maak je al enorme stappen.
