Disruptieve of organische innovatie?

De leider is ook rentmeester

Do-it-yourself economy, internet-der-dingen en big data. Zomaar drie begrippen die de toekomst van ons gaan bepalen. Of zelfs, in een paar gevallen, al volop tussen ons zijn als je kijkt naar bedrijven als Airbnb (iedere huiseigenaar kan ‘hoteltje’ spelen); Uber (iedere autobezitter is taxichauffeur) en de banksector in Afrika die voor hun klanten betalen via Whatsapp hebben ontwikkeld.

Autonomie, zelf-organiserend en netwerken. Zomaar drie begrippen die de toekomst van ons gaan bepalen. Of zelfs, in een paar gevallen, al volop tussen ons zijn. Wat te zeggen van het leger aan zelfstandig werkende professionals die in flexibele netwerken tijdelijke organisaties vormen.
Of van Buurtzorg Nederland die werkt zonder midden-managers, met een zeer kleine staf en in uitvoerende teams met een eigen werkgebied van maximaal 20 personen met vergaande bevoegdheden.

Overeenkomst

Ondanks alle grote verschillen, is er één overkoepelende eigenschap tussen deze organisaties. Deze organisaties reageren op ontwikkelingen (technologisch, maatschappelijk en economisch) door een totaal nieuw model of concept te bedenken. Ze geven antwoord op grote en snelle ontwikkelingen door iets voort te brengen dat eerder niet bestond in deze vorm: een geheel nieuw business model, een nieuwe wijze van werken en organiseren of een nieuw dienstverlenend concept. Dat zetten zij naast, geheel autonoom, de reeds bestaande structuren in de markt. Zij veranderen niet organisch, door een beetje aan de bestaande en dus bekende knoppen te draaien. Zij bouwen iets volkomen nieuws. Zij voegen zaken samen die niet eerder bij elkaar waren te vinden en hebben daarmee een sprong naar de toekomst gemaakt. Zij hebben de problemen, grote veranderingen en bedreigingen, opgelost door op een ander niveau, in een totaal andere richting, te kijken naar oplossingen.

 

Disruptieve innovatie

Men spreekt in deze gevallen over disruptieve of kwantumverspringende innovatie. Innovatie in die zin dat er een discontinue verandering plaatsvindt; direct verspringend van de ene organisatorische toestand naar de andere. Deze innovatieve organisaties worden vaak een voorbeeld voor de meer traditionele organisaties. Zij zijn de voorbode van een nieuwe wijze van werken die later gemeengoed wordt. In het verleden is dat een vergelijkbaar proces geweest.

Eerdere sprongen

Wij leven in tijden van grote verandering, het bovenstaande type organisaties ontstaat niets voor niets juist nu. In eerdere tijden van grote veranderingen werden er ook nieuwe vormen van werken en organiseren uitgevonden, passend bij de techniek en mentaliteit van dat moment. Zo werd in de 18^de eeuw menskracht ingeruild voor machinekracht, verdwenen de solistische werkplaatsen met de ambachtsman en kwamen fabrieken op.

Wij bevinden ons nu in een soort gelijk tijdperk. Rekenkracht is al vervangen door computers vanaf de jaren ‘60. Denkkracht wordt momenteel ook al meer en meer door computers verricht. Wij hoeven daarom minder en minder zelf informatie te onthouden, te koppelen of op relevantie te beoordelen. Dat wordt voor ons gedaan. Het kapitaalmiddel is niet meer arbeid (spierkracht) of de machine maar informatie. En het kenmerk van informatie is is dat het snel beweegt en dat velen er toegang toe hebben. De do-it-yourself economie in een notedop. Dat zal meer en meer gevolgen hebben voor de wijze waarop wij functioneren en werken.

 

Innovatie in je eigen organisatie

Hoe breng je je eigen organisaties naar de toekomst gezien de snelle veranderingen die momenteel spelen? Hieronder een aantal suggesties en overwegingen.

1. Zorg dat je als leider en organisatie een open en lerende houding hebt. Door uit te gaan van stilstand of verzet te plegen tegen verandering in de buitenwereld, ga je op termijn de boot missen. Als je zelf niet beweegt en stuurt, dan wordt er voor je gestuurd op termijn.
2. Ga actief op zoek naar die veranderingen die relevant kunnen worden voor je organisatie. De informatie over die veranderingen komt meestal niet op een presenteerblaadje op je af. Zoek deze actief op. Zorg dat je altijd goed op de hoogte bent hiervan. Het zijn de veranderingen op maatschappelijk, economisch, sociaal, ecologisch, politiek en technologisch gebied.
3. Realiseer je dat je op deze veranderingen geen invloed hebt, die overkomen je gewoon, je kunt er slechts op handelen. Andersom gesteld: ben je dus altijd bewust van je handelende mogelijkheden als leider.
4. De informatie die uit punt 2.voorkomt koppel je terug aan je organisatie. Beleg periodiek een vrij gesprek over veranderingen die relevant zijn voor je organisatie, en vertaal dit naar beleid voor je eigen organisatie.
5. Mochten de verandering in je omgeving daadwerkelijk de grondvesten van je organisatie lijken aan te tasten, wees niet bang voor een radicaal gesprek over verandering; een gesprek over een grote sprong voorwaarts, betekent nog niet dat deze direct wordt gezet, het rekt wel de geest op, het is goed voor de creativiteit.
6. Wees hierbij reëel en onderken dat sommige problemen een ander type oplossing vragen. Dat hoeft niet te verzanden in luchtfietserij.
7. Maak innovatie concreet en functionerend door met de onderdelen van je organisatie te spelen, te zien als stukken die je over het schaakbord kunt verplaatsen: afscheid nemen van bestaande onderdelen; onderdelen toe voegen, andere combinaties van onderdelen maken, onderdelen die al bestaat vergroten, of juist verkleinen. Dit levert hoe dan ook andere structuren, netwerken en organisaties op.
8. Implementeer innovatie eerst ‘klein’. Als het aanslaat kun je verder bouwen. Dan zullen anderen aanhaken. Als het mislukt dan heb je niet teveel geld en tijd geïnvesteerd en dus niet teveel risico genomen.

 

Balans disruptieve en organische verandering

Want misschien ben je wel op zoek naar een disruptieve en dus een ander concept of een nieuwe vorm voor je organisaties; een ontwikkeling die in een keer van de ene naar de andere gaat. Maar let op, je bent ook rentmeester van je organisatie. Het verbinden van verleden, heden naar toekomst, de bestendige gedragslijn is belangrijk voor je medewerkers en voor alle contacten.

Kortom het blijft de kunst de balans te vinden tussen disruptieve innovatie en organische verandering.

 

 

Wil jij leren hoe je een inspirerend leider bent?
Lees dan mijn boek

‘Het witte konijn.
Naar eigenzinnig en inspirerend leiderschap’

om je geest te scherpen.

 

Wil je direct aan de slag met je ontwikkeling. Kijk maar eens bij
coaching
hoe ik je help daarbij.