Doelgericht leren door Deliberate Practice
‘Hoe kom je op een hoger prestatie niveau?’
Je kent ze vast wel. Collega’s waarvan je denkt ‘die werken nog op een wijze die een paar jaar geleden gangbaar was’. Veranderende omstandigheden lijken geen vat op hen te hebben. Ze werken al jaren op de automatische piloot. Ze weten hoe het werkt en zo is het. Gekscherend vraag je vast wel eens af of ze bij binnenkomst op het kantoor niet alleen hun jas hebben ophangen maar daarnaast ook hun hersenen. Veranderingen gaan hun deur voorbij. Wat is er met hen gebeurd? Een verklaring geeft de ‘deliberate practice theorie’.
Automatisme
Alvorens de theorie uit te leggen krijg je eerst wat achtergronden. De meeste van onze gedragingen en handelingen voer je zonder nadenken uit; volkomen onbewust en automatisch. Daar is een reden voor. Hoe automatischer je werkt, hoe zuiniger dat is voor je hersenen. Deze gebruiken namelijk relatief veel energie, ongeveer 20% van de dagelijkse hoeveelheid. Het percentage loopt flink op als je bewust nadenkt en handelt. Het lichaam heeft in de loop van de evolutie daarom een energiebesparend systeem ontwikkeld om eenmaal aangeleerde handelingen automatisch uit te voeren.
Met andere woorden: over vele handelingen en gedragingen hoeft de mens niet meer na te denken. Wandelen, fietsen, zwemmen, schrijven, typen en vergaderen; eenmaal aangeleerd, gaat het daarna allemaal vanzelf. Niet alleen deze ogenschijnlijk voor deze hand liggende activiteiten doe je automatisch. Ook werken in een organisatie verloopt uiteindelijk grotendeels automatisch. In zekere zin handig en efficiënt, maar is dit automatisme altijd wenselijk?
Deliberate Practice Theorie
De Deliberate Practice Theorie beschrijft drie fasen van leren en groei. Ten eerste de cognitieve fase. In deze fase ben je bewust bezig met je leerdoelen, bijvoorbeeld: ik wil leren fietsen. Je oefent bewust, doet moeite en bent geconcentreerd. Sturen, trappen, kijken en balanceren; aan alles denk je. Van je fouten leer je. Door door te zetten bereik je je leerdoel (wilskracht en volharding). Je verstand, het cognitieve, is zeer bewust aan het leren. Dit kost relatief veel energie.
De volgende fase is de associatieve fase. Hier hoef je al minder je bewuste verstand in te zetten. Het gaat al een beetje vanzelf. Je kunt nu al met één hand los fietsen zonder te vallen. De toepassing wordt vrijer en je maakt minder fouten.
De laatste is de autonome fase. Er is geen bewuste controle meer van het verstand. Dat hoeft ook niet want het gaat vanzelf. Je hebt geremd en staat stil voor een stoplicht zonder dat je er erg in hebt. Het gaat automatisch. Het gaat onbewust en bekwaam.
Glazen plafond
Is de ‘autonome fase’ het natuurlijke plafond in het kunnen van de mens? Het bewust werkende deel van de hersenen schakelt hier in ieder geval uit. De grote vraag is dan is of je daarmee bent uit ontwikkeld? Nee, het is eerder het aanvaarden van je prestatieniveau. Je neemt aan dat je alles weet en niet verder kunt leren. Maar vaak is dat een verkeerde aanname. Je kunt zeker verder. Door middel van reflectie ontdek je waar je leerpunten liggen. Door deze te vertalen naar leerdoelen – ‘ik kan fietsen, wat kan ik doen om effectiever te fietsen?’ -, start je weer vooraan in het proces van ontwikkelen. Bouwend op je eerdere vaardigheden en ervaringen.
Open staan
Cruciaal om door het plafond van de autonome fase heen te komen, is om open te staan voor feedback op het bereikte niveau van handelen. Ook helpt het om een natuurlijke nieuwsgierigheid te ontwikkelen om te zien en te ervaren hoe het anders kan. Te zien waar je ontwikkelpotentieel ligt. Te onderzoeken hoe zaken werken en hoe je daar zelf in opereert. In gesprek met anderen en reflecterend op situaties, ontwikkelingen en gebeurtenissen. Met die feedback en inzichten ontdek je nieuwe ontwikkelpunten. Je formuleert doelen. Je ontwikkelt een beeld over jezelf over een paar jaar.
Risico en noodzaak?
De aanname van de ‘deliberate practive theorie’ is dat door gericht te oefenen je verder in je ontwikkeling komt. En als je dat niet doet, je blijft staan waar je staat.
Aan de ene kant handig omdat het je relatief weinig energie kost. Maar wees ook op je hoede! Voor je het weet is je omgeving een stuk verder dan jijzelf en dan wordt er over je beslist in plaats van dat jij zelf stuurt.
Het is maar wat je wil !!
Aan de slag met leiderschap?
Drie keer per jaar
Workshop ‘De Kunst van het Krachtig Interveniëren’
Leren, ervaren en oefenen met leiderschap en sturen.
Veel interactie, feedback en coaching.
Meer informatie en aanmelden
