Het koffer-probleem van de bestuurder

De bestuurder, macht, ego en onkunde

 

Iedere bestuurder draagt twee koffers met zich mee. De ene koffer is gevuld met o.a. kennis, ervaring, wijsheid en positieve energie. Vanuit deze koffer overziet de bestuurder een vraagstuk, neemt heldere besluiten en werkt samen aan de toekomst. Gemotiveerd, oprecht en betrokken; wijs met verstand van zaken. Een mooie koffer gevuld met een breed scala aan vaardigheden, vanuit een houding ten dienste van het algemeen belang.

De bestuurder en macht

Menig bestuurder heeft ook nog een andere koffer bij zich: de tweede koffer. Die heeft een minder fraaie inhoud. Die is gevuld met o.a. frustratie, angst, jaloezie, onkunde, macht en grootheidsdenken. Deze koffer dient alleen het persoonlijke belang.

Bij ieder overleg en vergadering zet de bestuurder beide koffers naast zich neer. De eerste keurig in zicht voor iedereen. Transparant en open over de kennis en ervaring die erin zit. Met de tweede koffer is de bestuurder voorzichtiger. Deze verliest de bestuurder geen moment uit het oog en wordt dan ook strak naast zich neergezet, dicht tegen de stoel, net onder de tafel, buiten het zicht van de collega-bestuurders.

De bestuurder werkt vanuit beide koffers. Het meeste komt uit de eerste koffer: ervaring, kennis, motivatie, energie en enthousiasme. Uit de tweede koffer drupt er ook het nodige door in gesprekken. Zo kan dat o.a. vooringenomenheid, irritatie en persoonlijk belang zijn.

Soms neemt de tweede koffer zelfs de overhand dan groeit vooringenomenheid tot onveranderlijke starheid, en een sterke mening verwordt tot machtsmisbruik.

Na afloop van een ontmoeting worden beide koffers weer meegenomen. Klaar voor de volgende ‘meeting’. Beide verder gevuld met nieuwe kennis en nieuwe inzichten. En ook met minder fraaie zaken.

Iedereen draagt een tweede koffer

Ieder mens draagt de twee bovenstaande koffers met zich mee. Dat is inherent aan het mens zijn. De eerste koffer veroorzaakt geen problemen. Van daaruit wordt er immers bestuurt vanuit het algemene belang.

Maar de tweede koffer die ligt veel gevoeliger. Daar komen de persoonlijke wensen, neigingen en driften om de hoek. En soms zelfs meer dan dat. 

Verstoringen

Het probleem is dus niet zozeer dat de bestuurder die twee koffers met zich mee draagt. De kwestie is dat menig bestuurder zich onvoldoende bewust is van die tweede koffer en werking ervan. De koffer staat buiten het zicht maar toch speelt deze mee.

Vaak met alle gevolgen van dien: verkeerde besluiten, haat en nijd, een belabberd sfeer, of lethargie. Allerlei bestuursproblemen ontstaan door persoonlijke kwesties uit de tweede koffer. Daarbij is het kofferprobleem vrij hardnekkig, het is niet zomaar  op te lossen.

Volautomatisch en hardnekkig

Er treedt namelijk een aantal elkaar versterkende factoren op. Allereest is menig bestuurder zich onvoldoende bewust van het feit dat hij/zij een tweede koffer bij zich draagt. Dat houding en gedrag onzichtbaar wordt beïnvloedt door allerlei frustraties, onaffe zaken en angsten en twijfels. Gedachteloos en volautomatisch spelen die mee, gewoon zoals altijd.

Mega-koffer

En dan zijn er ook nog bestuurders die wel een erg grote tweede koffer hebben. Deze is zo gevuld met de wil tot scoren, machtswellust dat de koffers van de anderen geheel in de schaduw komen te staan. Eigen belang, en de wens tot succes en aanzien zijn dan belangrijker dan de algemene zaak waar men voor staat.

Vuile was

Of juist in meer negatieve zin. Er zit vervuilde bagage in de koffer die zich uit door frustratie, woede, of angstig gedrag. Soms direct gericht aan iemand met wie nog een robbertje gevochten moet worden, soms gewoon omdat het niet ‘klikt’ en regelmatig ook omdat de bestuurder zelf last heeft van demonen als angst, teleurstelling en verdriet.

Sloten

Verder hebben vele bestuurders dikke sloten op de koffer. De bestuurder doet er alles aan het gesprek over de eigen koffer te vermijden: onveranderlijk, overtuigd, niet nieuwsgierig en  vastgeroest. Angstig om deze op te openen, bang voor wat er uitkomt? Wie het weet mag het zeggen!

Reflectie

Tot slot vindt menig bestuur (al bestuurders tesamen) het spannend om elkaars houding en gedrag te bespreken. Het gesprek over de tweede koffer die ieder bestuurslid bij zich draagt wordt daardoor angstvallig omzeild. Op inhoud bespreekt het bestuur van alles, maar zodra het gaat over elkaars gedragingen, elkaars houding, wat je wel en niet ziet zitten van elkaar, dan sluiten de monden collectief. Dan wordt er gelachen en gezegd ‘het valt allemaal wel mee’.

Oplossing

Het valt vaak echter in het geheel niet mee. Het koffer-probleem is niet zomaar iets dat snel weggepoetst kan worden. Sterker nog: als je er als bestuur niets aan doet, dan kunnen de tweede koffers een bestuur in het geheel overnemen.

Hoop

Wat ik hoop, wat ik iedereen gun en waar ik mij voor inzet is een goed en open gesprek over de sloten op en de inhoud van de tweede koffer. Misschien moet je het maar gewoon eens in je bestuur ter sprake brengen.

 

 

Wil je meer weten over het koffer-probleem en hoe je dat aanpakt?
meld je dan aan via e-mail
gratis lunch webinar op maandag 10 juni 2024