Besturen zonder macht. Uit de online training 'Krachtig Besturen'

Besturen zonder macht

Om besturen zonder macht te doorgronden neem ik je eerst mee langs een aantal soorten groepen in je organisatie,
Je herkent ze vast wel.

Spontane groepen

Als je zo eens om je heen kijkt tijdens een activiteit, feestje of pauze bij je stichting of vereniging, dan zul je zien dat vaak dezelfde mensen bij elkaar staan. Dezelfde mensen blijven elkaar opzoeken.

Iedere organisatie, ook stichting en vereniging, bestaat uit redelijk wat spontaan gevormde groepjes, met vrijwilligers, medewerkers, coördinatoren en andere betrokkenen die elkaar gemakkelijk kunnen vinden, los van de formele rollen en posities.

Leden van zo’n niet officiële groep spreken dezelfde taal, hebben vaak een soortgelijke achtergrond, opleiding, vrijetijdsbesteding, zijn van dezelfde leeftijd en hebben soortgelijke interesses en/of ambitie.

Ook jij !!

Ze doen dezelfde activiteiten, lopen in pauzes hetzelfde rondje en gaan bij elkaar staan op borrels en feestjes. Men spreekt er in min of meer dezelfde taal, bespreekt wat er klopt en mis gaat in de organisatie, is enthousiast over wat er leuk is en bedenkt wat er beter kan. Vaak heeft zo’n groepje dezelfde vijand in de organisatie om het groepsgevoel te vergroten. Het zijn een soort mini-opiniebureautjes met veel kennis van de organisatie.

Als je je eigen gangen in je organisatie nagaat, dan weet ik zeker dat jij ook deel uitmaakt van een of twee van dergelijke informele groepjes.

Uitlaatklep

Soms is zo’n groepje gewoon een uitlaatklep, dan biedt het een platform om gewoon je ei kwijt te kunnen. Even je hart luchten, klankborden of spiegelen hoe iets aan te pakken. Dat doet iedereen. Dan is er niet veel aan de hand, is het een gezonde situatie, omdat men na het klagen en klankborden gewoon weer aan het werk gaat. De taal kan wel iets zeurderig zijn, maar men blijft toch grotendeels loyaal aan de organisatie. Allemaal kenmerken van de neutrale groep.

Besmettelijk virus

Soms kan het voorkomen dat een neutrale groep een klaaggroep wordt.
Het zeuren over mensen en de organisatie neemt dan de overhand, dan wordt het klagen het bindmiddel van de groep. Op de informele momenten dat men elkaar treft, dan start het praten over wat er allemaal niet klopt.
In dat geval bestaat het gevaar dat deze groep, andere groepen gaat aansteken met het klaagvirus. Die als een zeer besmettelijk bacterie voortwoekert in de organisatie.
Het gevaar bestaat dan dat het aantal klagers teveel vertegenwoordigers heeft, dat leidt tot onverschilligheid, lage motivatie of lethargie in een deel je stichting of vereniging, of zelfs in de totale organisatie.

Strategische groep

Een neutrale groep kan ook het karakter krijgen van een strategische groep. Een dergelijke groep is in staat om de feedback-energie van de leden om te zetten in positief handelen. In de groep wordt besloten om werk te maken van het ongenoegen en de vraagstukken die er leven. Hiertoe gaat met constructief aan de slag binnen de formele en informele organisatie. Soms zoals het ‘hoort’ en vaak ook dwars door alle officiële kanalen en werkprocessen heen. Ook strategische groepen ‘besmetten’ de organisatie, maar dan op een positieve manier.

Secundaire winst

Bij de strategische groep ontstaat er een risico voor de organisatie als deze groep wordt tegengewerkt en ze niets gedaan krijgen. Dan gaan zij voor de secundaire winst: ambitie voor de organisatie op nul en volop voor de eigen toekomst. Leden van deze groepen verlaten dan vaak achter elkaar de organisatie. Helaas zijn dit vaak ook de talentvolle en waardevolle vrijwilligers en medewerkers van de organisatie.