Bescheidenheid: op weg naar een completere leider

Hoe bescheidenheid bijdraagt aan leiderschap

Tijdens lezingen, trainingen en gastcolleges willen deelnemers vaak weten hoe je daadkrachtiger wordt, hoe je sterkere keuzes maakt en hoe je steviger overkomt. Kortom hoe je jezelf tot een sterker leider ontwikkelt.

Opmerkelijk is dat deze vragen vaak in superlatieven worden gesteld, in typisch grote-mannen taal (waar menig vrouw aan mee doet): groter, sterker en krachtiger.

De laatste jaren krijg ik meer en meer het idee dat het ook anders kan.
Zou er een andere ingang tot leiderschap zijn dan deze voor de handliggende weg?

Volgens mij wel… al duurde het even alvorens ik het kon formuleren.

Op zoek naar het onbekende onbekende

Aldus ging ik op zoek. Ik had gesprekken met officieren op een onderzeeboot, ontmoette leiders in opdrachten en werkte met bestuurders. Ik observeerde hen en las over leiderschap (o.a. de biografie over Nederlands beste na-oorlogse premier, Piet de Jong (1915-2016).

Langzamerhand begon zich een beeld af te tekenen. Leiderschap is niet alleen een kwestie van moed tonen (de grote woorden: risico nemen, kracht tonen en zichtbaar zijn) maar ook van maat houden, ruimte bieden en de ander het podium geven. Het verbaasde meer en meer dat er over bescheidenheid en leiderschap zelden wordt geschreven. Hieronder daarom de bevindingen van mijn zoektocht.

Hoe bescheidenheid en leiderschap eruit ziet

Al ontmoetend en schrijvend kom ik tot vier dimensies als het gaat over leiderschap en bescheidenheid:

• Hartelijk aanwezig
• Onderzoekend gedrag
• Beschouwende houding
• Afgestemd zijn

 

Hartelijk aanwezig

Het eerste dat me opvalt is het welkome gevoel dat ik ervaar in ontmoetingen met bescheiden leiders. Geen hoog-laag, geen beter of slechter, maar gewoon lekker gewoon; geen pocherij en opschepperij. Ik zie dat ze ruimte geven. Ze gunnen de ander hun succes en staan zich niet voor op hun positie en macht. Ze zijn niet haantje de voorste.

Hun ego vist niet naar complimenten of strijdt om de meeste aandacht. Ze zijn rustig en gebalanceerd, stralen uit dat het goed komt. Verder valt op dat ze beleefd, inlevend en empathisch zijn. Zoiets als een bepaalde mate van nederigheid zonder afwezig te zijn. Ze beseffen dat ze alléén geen leider zijn; de ander maakt hen leider.
Zonder zichzelf weg te cijferen grijpen ze in het op juiste moment: rustig en met vertrouwen.

 

 

Onderzoekend

De tweede overkoepelende eigenschap die in het oog springt is onderzoekend gedrag. Deze leiders zijn nieuwsgierig, stellen vragen (zonder aanziens des persoons) en luisteren, luisteren echt. Zij organiseren tegenspraak, sterker nog: ze zoeken het op. Ze begrijpen dat door tegenspraak dieper inzicht ontstaat. Feedback en kritiek zien ze als een middel tot groei: van zichzelf, en daarmee van hun team en organisatie.

Beschouwend

Het derde opmerkelijke punt is de beschouwende houding. Deze leiders bekijken zaken in een groter en wijder perspectief. Ze leggen verbanden tussen heden, verleden en toekomst, tussen abstractie en praktijk. Ze houden rekening met bredere belangen en hun verder reikende verantwoordelijkheden. Bij complexe en risicovolle vraagstukken wordt er breed geconsulteerd.

 

Met name door maat te houden wordt de leider geloofwaardiger, een echter mens.

 

Deze leiders hanteren meer de dialoog dan de discussie. Ze hoeven niet direct tot een besluit te komen. Een vraagstuk mag gerust rijpen. Ook zijn zij open over twijfel en onwetendheid.
Daarmee kijken ze vaak net wat anders tegen vraagstukken en problemen aan. Verrassend, intuïtief precies en passend. Soms tegendraads als de situatie daar om vraagt, maar veel vaker handelend naar wat iedereen vanzelfsprekend vindt.

Afgestemd

En zo kom ik tot de laatste eigenschap. De leiders die ik ontmoet zijn afgestemd op hun omgeving. Ze gaan een echte verbindingen aan met collega’s en andere betrokkenen, ongeacht hun positie. Ze geven vertrouwen door aan te haken op de mogelijkheden van de ander (emotie en ratio). Schakelen af en toe misschien net een tandje hoger  en ambitieuzer om te stimuleren en te enthousiasmeren.
Het afgestemd zijn is niet een als een wolf in schaapskleren, want daar prikt men vroeg of laat doorheen. Eerder zijn ze een kameleon-achtig, aangepast aan de omstandigheden, niet omdat de leider het wil, maar omdat de situatie erom vraagt.

 

Vergt bescheidenheid meer kracht dan moed tonen?

 

Moed en mate

Leiderschap bestaat dus niet alleen uit superlatieven (moed en kracht), maar juist ook uit het kleine (mate), zoals hierboven beschreven.
Het paradoxale is dat maat houden voor veel leiders misschien nog wel meer kracht vergt dan moed tonen. Terwijl voor de in aanleg minder moedigen de weg naar leiderschap juist via moed verloopt.

Kortom: niet alleen het ene of het ander, maar juist in de combinatie, in de eenheid der tegendelen (moed en mate), schuilt de daadwerkelijke kracht van de leider. Met name door bescheidenheid wordt de leider volgens mij geloofwaardiger, een echter mens; een wijs leider.

 

*

Een duwtje in de rug bij de ontwikkeling van jouw wijsheid?

Wil je jouw wijsheid verder ontwikkelen?
Werken vanuit een basis van zekerheid, zelfvertrouwen en praktische vaardigheden?
Kijk dan hier wat coaching je oplevert.

*

Heb je direct een vraag op het raakvlak van leiderschap en organisatie, die je opgelost wil hebben?
Dan past een strategie-sessie:  Direct Resultaat