Risico van besturen

Drie soorten risico’s en hoe erna te besturen

 

Ieder jaar doen de vrijwilligerscoördinatoren een ontruimingsoefening in het pand van drie verdiepingen waar op dat moment dan zo’n 50 bezoekers aanwezig zijn. Sommigen zijn slecht ter been, een enkeling gebruikt een hulpmiddel om zich voort te bewegen. Van hen zijn er ook altijd een paar aanwezig op de bovenste verdieping.
Een adviseur van de brandweer observeert tijdens de oefening en komt na afloop met tips en adviezen.

 

Een mooi voorbeeld van een organisatie en dus bestuur dat rekening houdt met de risico’s van besturen.  En daar ook zijn verantwoordelijkheid in neemt.
Als bestuur(der) kun je te maken krijgen met drie soorten risico’s.

Welke zijn dat en hoe bereid je je daarop voor als bestuur?

 

Drie soorten risico van besturen

Het eerste type risico waar je mee te maken krijgt is het omgevingsrisico. Dat is het risico dat optreedt buiten je organisatie en waar geen invloed op hebt, maar waar je wel mee te maken kunt krijgen. Het heeft grote of kleine impact op je organisatie. Voorbeelden zijn niet leuk om te lezen, maar wel realistisch om van op de hoogte te zijn: een overstroming, een ziektegolf, een andere politieke wind, een brand, een fikse bezuiniging door een subsidient of een hack-aanval.

Het organisatie-risico is de tweede soort. Dit type risico hangt samen met de aard van de activiteiten die je organiseert. Organisatie-risico komt gewoon voor omdat je werkt met elkaar. Het is structureel van aard en kan dus altijd voorkomen, zoals schade, een ongeval, diefstal, geweld, aantasting van de integriteit, fraude of het oneigenlijk gebruik van organisatiemiddelen.

Het derde risico is het zelfgekozen risico. Dit is het risico dat je over je af roept door bepaalde besluiten te nemen en projecten op te starten. Risico’s zitten dan bijvoorbeeld in de financiële hoek (faillissement), aan de organisatorische kant (leden die opzeggen) of aan de menselijke zijde (dalende betrokkenheid). 

Bij al deze drie soorten risico kun je als bestuurder maatregelen nemen. Ik zou zeggen: moet je maatregelen nemen.

 

Realiseer je altijd dat je risico nooit geheel kunt uitsluiten, besturen is nu eenmaal risico’s nemen

 

Omgevingsrisico

Hier is het zaak dat je weet welk risico’s op je pad kunnen komen. Welke risico’s kun je voorspellen of zien aankomen? Welke directe of lange termijn ontwikkelingen verwacht je? Waar zit de kwetsbaarheid van de organisatie? Na deze inventarisatie probeer je als bestuur in te schatten welke risico’s reëel zijn en wat je kunt en moet doen mocht één van deze optreden.

Risico’s kun je niet voorkomen. Je kunt de impact ervan op je organisatie wel trachten te verkleinen door vooraf voorbereid te zijn. Door te werken met een plan (scenario) mocht een risico daadwerkelijk actueel worden.

Voorbeelden zijn o.a. de brandoefening aan het begin van dit blog of een plan dat in werking treedt als er een grote korting op een subsidie gaat plaatsvinden.

 

Organisatie-risico

Dit soort risico kun je beperken door goed op de hoogte te zijn van de werksituaties binnen je organisatie waar de gevaren optreden. Dat betekent goed je organisatie kennen en in gesprek gaan over risico’s met betrokkenen. Het bewustzijn van risico’s  is vaak al het halve werk.

Hier geldt de tactiek van voorkomen en beschermen. Veel gebruikt is de VOG (maar het geeft geen garanties). Verzekeringen kunnen bescherming bieden, evenals controle en toezicht.

Een sterk middel is het vier-ogen principe: altijd twee begeleiders op een groep, nooit een trainer alleen met een pupil, en bij grote financiële transacties altijd twee ondertekenaars.

 

 

Weet ook dat je door vooruitzien, controle en toezicht voorkomt dat je verrast bent door de verrassing.

 

 

Zelfgekozen risico

Bij dit type risico sta je zelf bij als bestuurder. Je weet immers wat de plannen zijn en onderkent de daarbij behorende risico’s. Twee belangrijke stappen helpen om het risico aanvaardbaar te maken. Ten eerste goed je oor te luisteren leggen over de risico’s, ook bij de tegenstanders, alvorens te besluiten. En ten tweede toezicht en controle houden op de uitvoer. Zeker ook tijd ervoor vrijmaken om dat daadwerkelijk te doen.

Want je zou toch niet in de situatie terecht willen komen van de sportvereniging die met een schuld van € 800.000 opgezadeld kwam te zitten door ‘onvoldoende’  nagedacht te hebben over de gevolgen als het eerste team met een paar professionele sporters niet binnen twee jaar kampioen zou worden?

 

Kans of risico?

In en om je organisaties doen zich allerlei veranderingen, ontwikkelingen en gebeurtenissen voor: mooie, schitterende en fantastische. En helaas soms ook gevaarlijke en gruwelijke.
Realiseer je altijd dat je risico nooit geheel kunt uitsluiten, besturen is nu eenmaal risico’s nemen.
Weet ook dat je door vooruitzien, controle en toezicht voorkomt dat je verrast bent door de verrassing.

 

 

training | workshop | inspiratie

‘Krachtig Besturen & Bestuurlijke Vernieuwing’

*

ook als online training

leren in je eigen tempo
op de tijdstippen dat het jou uitkomt
als basis- en verdiepingstraining

*