Over de ‘ongestelde’-vraag en de magische vraag
‘Don’t mention the war’
Volgens mij zit iedereen wel eens in een gesprek waarvan je denkt ‘daar gaan we weer, de grote ontwijkshow is gestart, ‘wat wordt er zorgvuldig om dat ene onderwerp heen gesproken en wederom doet niemand iets’. Iedereen voelt het ongemak, de irritatie of het wantrouwen.
Vragen worden wel gesteld maar antwoorden blijven uit.
Het gesprek wordt gevoerd, maar niet daar waar over zou moeten gaan. Er sluimert ongemak, frustratie en conflict. Steeds ongemakkelijker, zweteriger en klammer wordt het. Niemand durft hét onderwerp ter sprake te brengen. Daar word je letterlijk niet goed van.
Fawlty Towers
De sketch ‘don’t mention the war’ uit Fawlty Towers waarin Basil (John Cleese) het grote onderwerp de ‘Tweede Wereldoorlog’ probeert te vermijden als er Duitse gasten verblijven in zijn hotel, verbeeldt voor mij precies waar de kneep zit.
Basil neemt zich zo voor om niet over de oorlog te spreken. ‘Don’t mention the war’, prent hij zichzelf in. In gesprek met de Duitsers verspreekt zich hij zich, luistert niet goed en ratelt maar wat. Hij wordt steeds nerveuzer en gestresster van het ontwijken. De Duitse gasten begrijpen niet wat er aan de hand is, raken geïrriteerd en worden zelf ook gestresst van Basil.
Uit soortgelijke situaties waarin ik zelf belandde heb daarom geconcludeerd:
- ‘vermijden en ontwijken’ leidt tot niets, slechts ongemak
- en daar op door geredeneerd: ‘de ongestelde vraag kan niet niet-gesteld blijven’.
Dus is de vraag: Laat je leiden door je angsten en laat je een dergelijke situatie in stand?
Bang om te kwetsen, af te gaan of vrees om je positie te verspelen?
Of… probeer je het beklemmende gesprek vlot te trekken?
Stel de magische vraag
Mijn advies is: ‘maak het ‘ongestelde’ bespreekbaar, hoe zwaar het onderwerp ook is’. Stel die vraag over het ongestelde onderwerp. De magische vraag helpt je daarbij. Daarmee haal je de spanning, het ongemak, uit de lucht, zonder deze te ontkennen. Hoe je dat doet?
De drie gebruiksaanwijzingen
De magische vraag heeft drie gebruiksaanwijzingen. Allereerst laat je het ‘ongemakkelijke’ onderwerp rustig uit de verte in het gesprek landen. Niet in een keer al je troeven op tafel, eerst de eerste en na een reactie van je gesprekspartner de volgende.
Probeer, ten tweede, je vraag te stellen vanuit een iets andere invalshoek, niet ontwijkend maar aanpalend. En ten slotte kun je met beetje humor en ironie maak je vraag nog wat lichter maken.
Simon wordt stil
Een van de mooiste magische vragen die ik ooit hoorde was tijdens een werkbespreking met Simon, directeur arbeidsmarkt. Hij hield een vlammend betoog over een op te zetten ‘academie’ waar we als vijf aanwezigen weinig tot niets van begrepen. Zijn presentatie was onsamenhangend, onduidelijk en een oplossing voor een probleem dat er niet was. We kregen geen spelt tussen zijn redeneringen. Iedereen had last van zijn onverzettelijkheid en zendingsdrang. Mede daardoor durfde niemand een vraag te stellen. Ongemak nam toe, we draaiden, ontweken blikken en het werden lichtjes onrustig. En Simon bleef maar zenden. Hoe groter ons ongeloof, hoe luider zijn verhaal werd. Stuks voor stuk haakten we af. Het werd echt wat gênant.
Tot iemand vroeg: ‘Zeg Simon, waar heb jij nu geen antwoord op als het gaat over dit plan?
Toen werd het stil. We merkten de opluchting, ook bij Simon.
Het echte gesprek kon nu daadwerkelijk starten.
Lef en leiderschap
Een dergelijke ingreep met de magische vraag kan een ander resultaat hebben dan je verwacht. Maar in 90% van de gevallen is men je dankbaar voor je heldere interventie.
Zo ook Simon en de gesprekspartners.
Dus pak die leiding. Hup gewoon op tafel met die magische vraag.
Succes.
zelf lekker verder spelen met lef, moed en leiderschap….?
Kijk dan bij de downloads over o.a. transactionele analyse
(herkennen van communicatiepatronen) en het leiden van de dialoog.
